bhakti sandesh 28 virah vedana

ભક્તિ  સંદેશ

28

વિરહ   વેદના

                 સાંભળો  મહાદેવી : આપણે   માનવલોકમાં  જવાનુ   છે – પૃથ્વીલોક : માનવલોક  : તેના આગવા   કેટકેટલા   ગુણો અને  અવગુણો પણ  છે :  પણ   સૌથી  અગત્યનો ગુણ તેની સંવેદના છે  .  માનવી  એક   સંવેદનશીલ  જીવાત્મા  છે  .   દેવો   માટે કહેવાય છે  કે  તેઓ   સાત્વિક  કક્ષામાં    આવે  : મુક્ત  સ્વાતંત્ર્યમા  જીવનારા -  ઉદાર મતવાદી –પરોપજીવી પણ  ખરા  -  હા  થોડે   ઘણે  અંશે  ઇર્ષાળુ ખરા   -અમારી  સત્તા  જતી  રહેશે તેવો  ભય  પણ  ખરો  -જ્યારે  બીજીબાજુ  દાનવો  તદ્દન  વિપતિત મનોવૃત્તિ વાળા – સંવેદનાહીન -  ક્રૂર , નિર્દય , દયાહીન , ઘાતકી પણ   કહી  શકાય – ધર્મની ભાષામાં  તામસી    પ્રકૃતિ ધરાવનારા   છે  -  જ્યારે માનવો વચગાળાના  જીવો છે  - ધાર્મિક પણ  છે ,  સંવેદનશીલ પણ  છે – ઇર્ષાળુ   પણ  ખરા, , લોભ  લાલચ  જેવા  ષડરીપુ ધરાવના માનવ સંવેદનાની બાબત આગળ  છે – તેની   પાસે લાગણીશીલતા છે  દયા  પણ છે દાનેશ્વરી  સ્વભાવ પણ  ખરો . આપણે તે  દરેકના ગુણધર્મો   જાણીને ત્યાં  જવાનુ  છે  અને  આપણી  ભુમિકા  નિભાવવાની છે .શક  કે  વહેમ  એ   પણ કેવુ પરીણામ લાવે છે   જોવુ છે  ?

       માતા   પાર્વતીજી એકવાર  શિવજી સાથે  વિહાર માટે  નીકળેલાં  ત્યારે તે  સમયે   પૃથ્વી લોક  પર  મારો  અવતાર  થયેલો છે  -  હુ   આપના  વિરહમાં   ઠેર  ઠેર ઘુમતો  ફરતો  હતો  અને  પોકાર કરતો  હતો :  હે  સીતે ,સીતે , તુ  ક્યાં  છે ?  વનમાં આવેલા વૃક્ષોને વેલોને અને  પુષ્પોને  દયાર્દ્ર    ચહેરે   પુછતો  હતો  કે  મારી સીતાના કોઇ વાવડ આપો  - આ જોઇને  શિવજીએ પોતાનુ મસ્તક  મારી  સામે નમાવ્યુ –પણ  પાર્વતિજીને   આ  ના  ગમ્યુ  - અરે દેવાધિદેવ – આપ   કોણ  ? દેવાધિદેવ મહાદેવ –અને  આપ  પૃથ્વીલોકના  એક   પામર  જીવ  સામે આપનુ મસ્તક નમાવીને તેને પ્રણામ કરો છો ? આમાં  આપની  શોભા કેટલી  ? શિવજી કહે છે   કે  દેવી એ  પામર માનવી  નથી – બ્રહ્મ છે  - સાક્ષાત  નારાયણ –પણ  મનુષ્યરૂપે  છે – શંકાશીલ  પાર્વતીજીએ  જણાવ્યુ હુ  ના  માનુ  :   બ્રહ્મ આ રીતે એક   પાગલ આદમીની  માફક આવાં  રોદણાં રડે  ખરા  ?  અને  તેમને   ખબર  ના  હોય કે  તેમની સીતા  ક્યાં છે તેવુ બને   જ  નહી  - શિવજીએ  સમજાવવા પ્રયાસ કર્યો કે  દેવી  આ એક   લીલા છે  અને તેમાં ભગવાન  વિષ્ણુએ    આ એક  ભુમિકા ભજવવાની   છે  અને માતા   સીતાએ   પણ   પોતાની ભુમિકા     ભજવવાની છે  -  પણ  પાર્વતીજી  ના  માન્યાં  -કહે -  હુ    પારખુ કરવા ઇચ્છુ છુ – શિવજીએ  ટકોર કરી  - દેવી ઝેરના   પારખાં કરવા રહેવા  દો  -પણ  સ્ત્રી  હઠ    પાસે લાચાર બની  ગયા  અને   અને   પાર્વતીજીને મનગમતી રીતે ચકાસણી કરવા  જણાવ્યુ – પાર્વતીજી  પૃથ્વી  લોક   પહોચી   ગયા  અને  સીતાનૂ  રૂપ  લઈને રામની પાસે   આવે   છે : પણ  પરબ્રહ્મ  ભગવાન  તો  તેમને  ઓળખે જ ને ?  તેમણે સિતા  સ્વરૂપ પાર્વતીજીને  પ્રણામ કર્યા અને  પુછ્યુ  માતા આપ  એકલાં કેમ  ?   પ્રભુ પિતા  મહારાજ ક્યાં છે ? પાર્વતીજી થોથવાઇ ગયા  અને અને  ભાગવા   લાગ્યાં – પણ  તે  જે  દિશામાં  જાય   ત્યા રામ રામ અને રામ જ સામે આવે – હવે ? પાર્વતિજી ગભરાયાં – જો  શિવજી આ  જાણીજશે તો? આવા  ગભરાટ સાથે તેઓ પરત  ફર્યા  અને શિવજીએ  ભોળાભાવે પુછ્યુ – દેવી ખાત્રી કરી  આવ્યા  ? શુ ચકાસણી કરી  ? પણ  પાર્વતીજી  ફરી એકવાર થોથવાઇ ગયાં – અને જવાબ આપવામાં ગલ્લાં તલ્લાં   કરવા ગયાં પણ   શિવજીએ     જાણી  લીધુ  કે  પાર્વતીજીએ શુ  પરાક્રમ કર્યુ  હતુ? અને  તેઓ  એકદમ ગંભીર બની ગયા.   તેમણે પાર્વતીજીને   કહ્યુ કે  આપે  આ  શુ કર્યુ? પારખુ   કરવા માટે  આવુ  સ્વરૂપ લીધુ   ?  માતાનુ    સ્વરૂપ  જ આપે  લીધુ  ? પાર્વતીજી ગભરાઇ  ગયાં અને  ક્ષમા  માગી અને શિવજીની  સાથે  તેમનુ  આસન  ગ્રહણ   કરવા  માટે આગળ  વધ્યાં પણ  શિવજીએ તેમને રોકી  લીધાં   - બસ  દેવી – આજથી આપણો  આ સંબંધ  પુર્ણ    થાય  છે  - આપ  મારા માતાતુલ્ય  છો   આપનુ આસન   મારી  સાથે ના  હોઇ  શકે – આજથી હુ   તપ  કરવા માટે  કૈલાશના  શિખરે હવે   પહોચી જઈશ –આપ  હવે  મારી સાથે નહી  રહી શકો –પાર્વતીજીને  તો  આ   પરીક્ષા  ભારે પડી –તે  ખુબ કરગર્યાં પણ  શિવજી  મક્કમ  હતા –અને   પાર્વતીજી એકલાં પડી  ગયાં-આથી  વ્યથિત બનીને મહાદેવી લક્ષ્મીએ  ભગવાન  વિષ્ણુને કહ્યુ કે   આપે  કેમ  કોઇ  રસ્તો ના  કાઢ્યો  ? દેવી મારે  રસ્તો   કાઢવાનો જ નહોતો  - આ  પણ  વિધિના વિધાન   સ્વરૂપ જ  એક  પગલુ હતુ .વિરહનો અનુભવ પાર્વતીજીને પણ  થવો  જ જોઇએ. સામાન્ય રીતે  દેવલોકમાં પ્રેમની  પરીભાષા  આવી  નથી –તેમને  કોઇ  વિરહ વેદના  નથી   -એક  નહી  તો  બીજે મન  લગાવી  લે  છે  જ્યારે  આ તો  પૃથ્વી લોક  છે તેના  તો  કેટલાક  પક્ષીઓ  પણ  એવા  છે કે એ વિરહ   વેદનામા  પ્રાણ આપી  દે  છે   -  પૃથ્વી  પર   સારસ   નામે  પક્ષી  છે  - તેની  જોડી અમર  જોડી ગણાય  છે  - સારસ  બેલડી -   બેમાંથી એક  જાય   એટલે બીજો  જીવ  આપમેળે  તરફડીને  વિદાય   લે  છે –આ  છે   પૃથ્વી પરની પ્રેમ અને  વિરહની  પરીભાષા.  અને  આપણે પણ  એ જ  પરીભાષાની ભુમિકા ભજવવાની છે .

ગુણવંત પરીખ

11-7-20

ક્રમશ :

માનવ   અવતાર /